طرح توجیهی چیست؟

پیش ‌از شروع هر پروژه‌ای باید مطالعات کاملی در مورد آن انجام شود. این مطالعات باید درباره علت و اهداف آن پروژه بوده و مشکلات و چالش‌های پیش رو را به‌ خوبی بررسی کنند. انجام این مطالعات برای موفقیت پروژه ضروری بوده و پیش از شروع هر پروژه‌ای باید به طور دقیق انجام شوند. این مطالعات همان طرح توجیهی است که ما در ادامه سعی داریم به تعریف آن بپردازیم و اجزای آن را بررسی کنیم. برای آشنایی بیشتر با این طرح تا پایان مقاله همراه ما باشید.

طرح توجیهی چیست؟

هدف اصلی این طرح بررسی پروژه و همچنین مشخص کردن امکان اجرایی بودن آن است. این مطالعات به بررسی بودجه در اختیار و ملاحظات اقتصادی و فنی می‌پردازند. به‌ عبارت ‌دیگر این طرح همه آنچه که در پروژه، روند انجام آن و شرکت مورد نظر دخیل هستند را بررسی می‌کند و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را مشخص می‌کند.

هدف از انجام طرح توجیهی یا بیزینس پلن چیست؟

به‌طورکلی هدف از انجام بیزینس پلن بررسی سرمایه‌گذاری و ارائه آن به مؤسسات مالی مانند بانک‌ها، اخذ مجوز در سازمان‌های ذی‌ربط، امکان تلفیق شرکت‌ها، معرفی طرح به شرکا و سرمایه‌گذاران جدید و… است. برای انجام این طرح باید تجزیه‌ وتحلیل صورت‌های مالی، توجیه ‌پذیری فنی، تحلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی شرکت در رأس مطالعات قرار بگیرد.

ویژگی یک طرح توجیهی خوب

یک گزارش توجیهی خوب چشم‌انداز مناسب و جامعی به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد تا از هدر رفتن هرگونه سرمایه و انرژی جلوگیری کنند. یک گزارش توجیهی خوب درواقع مانند یک نقشه راه عمل می‌کند و از انجام کارهای بدون برنامه‌ریزی و آزمون و خطاهای مکرر در شروع راه جلوگیری می‌کند. به کمک یک طرح توجیهی مناسب، از مسیر خود مطلع بوده و توسط رخدادهای پیش‌بینی ‌نشده غافل‌گیر نمی‌شوید. این‌موضوع باعث می‌شود که درصد موفقیت کسب‌وکار شما افزایش ‌یافته و تسلط مدیران نیز بر پروژه بیشتر شود. بخش‌های کلی گزارش توجیهی مناسب نیز شامل بخش مقدمه، بخش سابقه متقاضی (مشخصات مجری طرح، مجوز های قانونی )، بخش مطالعه بازار(هدف طرح، ویژگی ها و مزایا، معرفی محصول، معرفی پروژه، عرضه و تقاضا)، بخش بررسی فنی و تکنولوژیکی (هزینه های سرمایه گذاری طرح، هزینه های تولید، پیش بینی درآمد) و بخش مالی ( خلاصه پیش بینی مالی طرح، اطلاعات جامع مالی) و توصیه‌های مرتبط با نوع بیزینس است.

اجزاء اصلی طرح توجیهی چیست؟

در دست داشتن اطلاعاتی که یک گزارش توجیهی به شما می‌دهد، در آغاز راه کسب‌وکارتان امری ضروری بوده و می‌تواند درصد موفقیت شما را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. همان‌طور که گفتیم تهیه یک گزارش توجیهی مناسب نیازمند اطلاعات خاص و تخصصی است و باید حتما توسط فعالان و متخصصان هر حوزه شغلی انجام گیرد. اما به‌طورکلی هر گزارش توجیهی ۳ جزء اصلی دارد. این ۳ جزء اصلی شامل تجزیه‌ وتحلیل مالی، توجیه ‌پذیری فنی و مطالعه بازار است. این اجزا، تکمیل‌ کننده هم هستند و یک چشم‌انداز فوق‌العاده به صاحبان کسب‌وکار ارائه می‌دهند. ما در ادامه به بررسی و توضیح این اجزا می‌پردازیم.

تحلیل مالی و اقتصادی

این قسمت از طرح توجیهی برای تعیین نرخ سود و ریسک مالی هر کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قسمت تمام هزینه‌های پروژه از قبیل میزان هزینه لازم برای سرمایه‌گذاری، درآمد سالیانه، هزینه تولید، میزان سود و ضرر و ترازنامه را پیش‌بینی کرده و در اختیار شما قرار می‌دهد. همچنین کسب‌وکار آینده شما باید با ۲ روش تحلیل اقتصادی (تحلیل از دید منفعت اجتماعی) و تحلیل مالی (از دید سرمایه‌گذار) مطلوبیت اقتصادی داشته باشد. به‌طورکلی می‌توان گفت که در راه‌اندازی هر کسب‌وکار، هدف سرمایه‌گذاران رسیدن به یک سود زیاد و موفقیت مالی است. چنین امری تنها با مطالعه دقیق ابعاد مالی پروژه و همچنین پیش‌بینی کلیه مخارج پیش‌از آغاز کار میسر می‌شود.

انجام مطالعات بازار

شما پیش ‌از راه‌اندازی هر کسب‌وکار باید از نیاز دقیق مصرف ‌کنندگان و تقاضاهای موجود در بازار اطلاعاتی بدست بیاورید. همچنین باید رقیبان هم‌ صنف و میزان واردات و صادرات محصول مورد نظر خود را به‌خوبی تحلیل و بررسی کنید. آینده نگری درمورد نیازهای مصرف‌کنندگان و همچنین اوضاع بازار یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها بوده و به روش‌های مختلفی مانند ضریب مصرف، تحلیل مصرف خودسرانه، روند متغیر، تداوم روند پیشین و روش مارکو انجام می‌شود. این قسمت از گزارش توجیهی یک چشم‌انداز بسیار مناسب درمورد پیشرفت کسب‌وکار در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد و می‌تواند اعتماد آن‌ها را جلب کند.

طرح توجیه فنی

شما پیش ‌از راه‌اندازی هر کسب‌وکار باید تمام ابعاد مختلف آن پروژه را در نظر بگیرید. بخش فنی در طرح توجیهی نیز ابعاد مختلفی مانند محل اجرای طرح، ساختار اجرایی، ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز برای راه‌اندازی پروژه، ظرفیت، تدارکات، نیروی کار، دانش فنی مورد نیاز کسب‌وکار و … را در اختیار شما قرار می‌دهد. تحلیل تمامی این ابعاد کمک می‌کند که هزینه‌های ثابت سرمایه‌گذاری برآورد شده و اطلاعات دقیقی در این خصوص در اختیار شما قرار گیرد. سرمایه‌گذاران با کمک این قسمت می‌توانند درمورد بالا یا پایین بودن هزینه‌ها اطلاعات به دست بیاورند.

طرح توجیهی در چه حوزه‌هایی کاربرد دارد؟

با توجه به ماهیت این طرح و همچنین اجزا و اهدافی که برای آن توضیح دادیم، این طرح در حوزه‌های مختلف کاربرد دارد که ما در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• راه‌اندازی کارخانه‌های صنعتی
• انجام پروژه‌های عمرانی و سایر پروژه‌های کوتاه‌مدت
• راه‌اندازی کسب‌وکارهای خدماتی جدید
• تصمیم‌گیری و انتخاب بین گزینه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری

نکات ضروری در تهیه یک گزارش توجیهی

هنگام تهیه یک بیزینس پلن مناسب، فردی که نگارش را انجام می‌دهد باید کاملاً بی‌طرف نتایج را به مدیران ارائه دهد تا طرح توجیهی به واقعیت نزدیک‌تر باشد و تصمیم‌هایی که در آینده گرفته می‌شوند را برای مدیران راحت‌تر کند. به‌همین دلیل شما برای نگارش یک گزارش توجیهی خوب باید فردی ماهر را انتخاب کنید که بتواند به‌خوبی گزارشات را با ابزارهای کلیدی تهیه کرده و به شما ارائه دهد. این فرد همچنین باید به‌صورت کاملاً هدفمند و بی‌طرفانه به جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها پرداخته باشد.

انواع طرح توجیهی

همان‌طور که گفتیم هر گزارش توجیهی یا بیزینس پلن برای کسب‌وکارهای مختلف، متفاوت است و باید توسط متخصصان آن حوزه نوشته شود.

• بیزینس پلن اقتصادی: این طرح شامل موضوعات معین مشترک بوده و مربوط به همکاری با سایر واحدهای شرکت است.
• صنعتی: این طرح شامل معدن، صنایع تبدیلی، تولیدی و… است.
• کشاورزی: افرادی که قصد راه‌اندازی زنبورداری، گلخانه، شیلات، مرغداری و… را دارند، می‌توانند از این نوع بیزینس پلن استفاده کنند.
• گردشگری: طرح توجیهی خدمات رفاهی و گردشگری برای راه‌اندازی انواع رستوران، کافه، مجتمع گردشگری و… نگارش می‌شود.
• خدماتی: این بیزینس پلن برای انواع خدمات فنی، ورزشی، عمومی، مشاغل خانگی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بهداشت: این طرح توجیهی نیز برای انواع بخش‌های پزشکی و بیمارستانی و همچنین راه‌اندازی درمانگاه‌ها و کلینیک‌ها نگارش می‌شود.

جمع بندی

ما تا این‌جای کار در مورد گزارش توجیهی و مزایا و اجزای آن صحبت کردیم و نشان دادیم که پیش‌ از شروع کسب‌وکار، نگارش یک گزارش توجیهی تا چه حد اهمیت دارد. طبیعتاً راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید، مسیر پرپیچ‌ و خمی داشته و ریسک‌های زیادی نیز به ‌همراه دارد. استفاده از گزارش توجیهی باعث می‌شود که شما تمام جوانب و ابعاد یک کسب‌وکار را بسنجید و با اطلاع از ریسک‌های موجود بر سر راه، بتوانید درصد ریسک را کاهش دهید. تدوین گزارش توجیهی مناسب باید حتما توسط متخصصان حوزه مدنظر شما انجام‌ شده  تا خطاها و ضررهای احتمالی به‌خوبی شناسایی شوند.

افرادی که طرح توجیهی را می‌نویسند باید با بیزینس پلن به‌خوبی آشنا باشند و با مارکتینگ نیز بتوانند خطاها و ضررهای احتمالی را کاهش دهند. مسلماً راه‌اندازی هر کسب‌وکاری با چالش‌های بسیار زیادی همراه است. اما اگر شما یک چراغ راه مطمئن مانند گزارش توجیهی داشته باشید، راه‌اندازی کسب‌وکارتان بسیار لذت‌بخش نیز خواهد بود. زیرا شما تمام شرایط و اتفاقات روبرو و مراحل انجام کار را مو به‌ مو می‌دانید و همچنین در این باره میتوانید از  آرکان صنعت راهنمایی بگیرید. بنابراین در طی مسیر از پیش ‌آمدهای ناگهانی غافلگیر نخواهید شد.